Sorular (Interrogatives): wh-? soruları ve how?

6 Sorular (Interrogatives): wh-? soruları ve how?
54 Soru sıfat ve zamirler
A Kişiler için: özne who (kim) [zamir]
tümleç whom, who (kim/kime) [zamir]
iyelik whose (kimin) [zamir ve sıfat]
Nesneler için özne/ tümleç what (ne) [zamir ve sıfat]
Seçenek kısıtlı olduğu zaman kişi ve nesneler için:
özne/tümleç which (hangi [zamir ve sıfat]

Tekil ve çoğul için aynı biçimde kullanılır. what, ayrıca insanlar için de kullanılabilir. (58 D'ye bakınız.)
55 Özne olarak kullanılan who, whose, vb'den sonra olumlu fiil
who, whose, which, what özne olarak kullanıldıklarında arkalarından normal
olarak soru değil, olumlu bir fiil alırlar:
Who pays the bills? : Faturaları kim öder? (Olumlu fiil)
Whose/Which horse won? : Kimin atı/Hangi at kazandı?
What happened?/What went wrong? : Ne oldu? / Ne ters gitti? (olumlu fiil; olsa yanıtları: We missed the train/had an accident. : Treni kaçırdık / Kaza geçirdik.
Fakat who, whose vb + be + isim ya da şahıs ületişim zamiri ile bir soru fiili kullanılır:
Who are you? : Siz kimsiniz? Whose is this? : Bu kimin ki?
What is that noise? : O gürültü de ne?
Bir fiilin ya da edatın tümleci olarak kullanılan who, whose vb. ile kuşkusuz, bir soru fiili gerekli olur.
56 who, whom, whose, which ve what'ın kullanımlarına örnekler
A who, whom, whose: kim/kimi/kime, kimi/kime, kimin
Özne olarak who : kim
Who keeps the keys? : Anahtarları kim tutar? (Olumlu fiil)
Who took my gun? : Silahımı kim aldı? (Olumlu fiil)
Who are these boys? : Bu oğlanlar kim? (soru fiili)
Bir fiilin tümleci olarak who, whom:
Normal İngilizce: Who did you see? : Kimi/Kimleri gördün?
Çok biçimsel İngilizce: Whom did the committee appoint? : Komite kimi/kim­leri görevlendirdi?
İngilizcede özneyle ilgili sorular tekil sayılırlar. Bu çerçeve için­de who kim/ kimler, what ise ne/neler'in karşılığıdır.

Özne durumunda whose:
Whose car broke down? : Kimin arabası bozuldu?
Whose (books) are these? : Bunlar kimin (kitapları)?

Bir fiilin tümleci olarak whose:
Whose umbrella did you borrow? : Kimin şemsiyesini ödünç aldın?


B which: hangi
Özne olarak which:
Which pigeon arrived first? : Önce hangi güvercin ulaştı? (Olumlu fiil)
Which of them is the eldest? : Onlardan hangisi daha büyük?
Fiilin tümleci olarak which:
Which hand did you use? : Hangi eli(ni) kullandın? Which ofthese dates would you prefer? : Bu tarihlerden hangisini yeğler­din?

C what: ne
Özne olarak what:
What caused the explosion? : Patlamaya ne neden oldu?
What kind of tree is that? : O ne tür bir ağaç?
Bir fiilin tümleci olarak what:
What paper do you read? : Hangi gazeteyi okursun? What did they eat? : Ne yediler?

57 who, whom, which ve what'ın adları edat tümleci olarak kullanım
A who, whom
Biçimsel İngilizcede edat + whom'u kullanırız:
With whom did you go? : Kiminle gittin?
To whom were you speaking? : Kiminle konuşuyordun?
Fakat günlük İngilizcede genellikle edatı cümlenin sonuna götürürüz. whom da normal olarak who'ya dönüşür:
Who did you go with? : Kiminle gittin?
Who were you speaking to? : Kiminle konuşuyordun?
B which, what
Biçimsel ingilizcede edat + which/what kullanırız:
Tom which address did you send it? : Onu hangi adrese gönderdin?
On what do you base your theory? : Kuramını neye dayandırıyorsun?
Teklifsiz İngilizcede cümlenin sonuna götürürüz:
Which address did you send it to? : Onu hangi adrese gönderdin?
What do you base your theory on? : Kuramını neye dayandırıyorsun?
58 what'ın kullanımları
A what, nesneler için kullanılan genel soru biçimidir:
What bird is that? : (Bu ne kuşudur?) Bu hangi kuştur?
What makes that noise? : (Bu gürültüyü ne çıkarıyor?) Bu gürültü nere­den geliyor?
What country do you come from? : Hangi ülkedensin?
What did he say? : O ne dedi?
B what . . . for? (Ne demeye ...?), why (niçin?) demektir:
What did you do that for? : Onu ne demeye/neden yaptın? = Why did you do that? : Neden öyle yaptın?
C what + be . . . like? (. . . nasıl biri/bir şey?) bir betimleme (tasvir) isteği olup nesneler ve kişiler için kullanılabilir:
What was the exam like? ~ it was very difficult. : Sınav nasıldı? - Zordu. What was the weather like? ~ it was very windy. : Hava nasıldı? - Çok rüzgârlıydı.
What's the food like in your hostel? ~ it's quite good. : Sizin yurttaki yemekler nasıl? - Oldukça iyi.
İnsanlarla ilgili olarak kullanıldığında bu kalıp görünüm ya da karakterle ilgilidir.
What's he like? ~ He's short and fat and wears glasses. : Nasıl biri? ~
Kısa boylu ve şişman; gözlük takıyor.
He's a very talkative, friendly man. : Konuşkan, cana yakın bir adam.

What does he/she/it look like?, yalnızca görünümle ilgilidir; ayrıca What does he/she/it resemble? (Neye benziyor?) anlamına da gelebilir:
What does she look like? ~ She's tall and glamorous. She looks like a film star. : Nasıl bir şey / Neye benziyor? Uzun boylu ve göz alıcı. Film yıldızına benziyor.
What does it look like? - It's black and shiny. It looks like coal. : Nasıl bir şey? / Neye benziyor? ~ Siyah ve parlak. Kömüre benziyor.
Türkçede betimleme için kullanılan nasıl'ın karşılığı how? de­ğildir. How, hatır sormak için kullanılır. Betimleme sormanın yolu, yukarıda, 58'de gösterilen kalıplardır:
Yeni müdür nasıl (biri)? : What's the new manager like?
Yeni müdür nasıl (Sağlığı nasıl)? : How's the new manager?
D what is he? (O ne[ci]dir?), What is his profession? (Onun mesleği nedir?) an­lamına gelir.
What is his father? ~ He is a tailor. : Babası necidir? ~ Terzidir.
Kişiler için kullanılan what (sıfat), pek yaygın değildir: What students areyou talking about? (Hangi öğrencilerden söz ediyorsun?) denebilir, fakat, Which students . . .? çok daha olağan olur.
E Ölçümlere ilişkin sorularda what ve how
what + age/depth/height/length/width (ne yaşta/ derinlikte/ yükseklikte/ uzunlukta/ genişlikte) denebilir, fakat konuşmada how old/deep/high/tall /long/wide? (kaç yaşında/ne kadar derin/yüksek/uzun boylu/uzun/geniş) demek daha olağan olur.
Kesin bir yanıt gerektiğinde what size/ weight? (ne boyda/ ağırlıkta) çok kullanılırsa da how big/ heavy? (ne kadar büyük/ ağır) da kullanılabilir.
What age are you?/ What is your age?/ How old are you? : Ne yaştasın / Yaşın ne? / Kaç yaşındasın?
What height is he?/What is his height?/How tali is he? : Ne boyda? /
Boyu ne kadar? / Boyu ne kadar?
What is the weight of the parce/?/How heavy is it? : Paketin ağırlığı ne
kadar? / Onun ağırlığı ne kadar?
What size do you take in shoes? : Kaç numara ayaklcabı giyersin?
59 which'in who ve what ile karşılaştırılması
A which ve what'ın nesneler için kullanımına örnekler:
What will you have to drink? : içecek ne alırsın?
There's gin, whisky and sherry; which willyou have? : Cin, viski ve seri var; hangisini alırsın?
What does it cost to get to Scotland? ~ it depends on how you go ~ Which (way) is the cheapest ya da Which is the cheapest (way)? : Iskoçya'ya gitmek ne kadara mal olur? Bu, nasıl gittiğine bağlıdır. ~ Hangisi (Hangi yol) en ucuzudur? En ucuzu (En ucuz yol) hangisidir? I've seen the play and the film. — What did you think of them? which (of them) did you like the best? : Oyununu ve filmini gördüm. - Onları nasıl buldun? ~ (Onlardan) hangisini beğendin?
B which ve who’nun insanlar için kullanımına örnekler:
Who do you want to speak to? - I want to speak to Mr Smith. : Kiminle görüşmek istiyorsunuz? - Mr Smith'le görüşmek istiyorum. We have two Smiths here. Which (of them) do you want? : Burada iki Mr Smith var. (Bunlardan) hangisini istiyorsunuz?
İnsanlar için kullanılan which (zamir), bir fiilin öznesi olarak tek başına kul­lanılamaz:
Which of you knows the formula? : Hanginiz formülü biliyor? (Burada 'of you' şarttır.)
Who knows the formula? : (Formülü kim biliyor?) da denebilir.
C which (sıfat), yalnızca az bir kısıtlama durumu varsa insanlar için kullanılabilir:
Which poet (of all the poets) do you like best? : (Bütün şairler arasında) en çok hangi şairi beğeniyorsun?
Burada what kullanılabilir ve daha mantıklı olur, fakat insanlar için what (sı­fat) kullanılmamaya çalışılır.

60 Soru zarfları: why, when, where, how (niçin, ne zaman,nerede, nasıl)
A why? (niçin?), 'for what reason? (hangi nedenle?)' anlamındadır:
Why was he late? ~ He missed the bus. : Neden geç kalmıştı? ~ Otobüsü kaçırdı.
B when? (ne zaman?), 'at what time? (hangi zamanda?)' anlamındadır:
When do you get up? — 7 a.m. : Ne zaman kalkarsın? ~ Sabah yedide.
C where? (nerede), 'at what place? (hangi yerde?)' anlamındadır:
Where do you live? - in London. : Nerede oturuyorsun? - Londra'da.
D how? (nasıl?), 'in what way (ne biçimde?)' anlamındadır:
How did you come? ~ I came by plane. : Nasıl geldin? Uçakla geldim.
How do you start the engine? - You press this button. : Makineyi nasıl çalıştırırsın? ~ Bu düğmeye basarsın.

how, şöyle de kullanılabilir:
1 Sıfatlarla (Bknz: 25 C)
How strong are you? : Ne kadar güçlüsün?
How important is this letter? : Bu mektup ne kadar önemli?
(how + old/high (kaç yaşında/ne kadar yüksek), vb. için 58 E'ye bakınız.)

2 much ve many ile:
How much (money) do you want? : Ne kadar (paran) var?
How many (pictures) did you buy? : Kaç tane (resim) satın aldın?

3 Zarflarla:
How fast does he drive? : Ne kadar hızlı sürer? How of ten do you go abroad? : Ne kadar zamanda bir yurt dışına çıkar­sın?
How badly was he hurt? : Ne kadar kötü yaralandı? How soon can you come? : Ne kadar çabuk gelebilirsin?
How is she? (Nasıl?)'ın, kadının sağlığını sormasına karşın What is she like? (Nasıl biri?)'nin betimleme (tasvir) istediğine dikkat ediniz. (58 C'ye bakınız.) How are you? (Nasılsınız?)'ı How do you do? (Memnun oldum) ile karıştırmayınız. İki kişi tanıştırıldığında her ikisi de How do you do? der. Bu, bir sorudan çok bir selamlamadır.
61 who, what, where, why, when, how'dan sonra gelen ever
Where ever have you been? I've been looking for you everywhere!: Neredeydin, kuzum? Her yerde seni arıyorum!
Who ever told you I'd lend you the money? I've no money at all!: Sana borç vereceğimi de kim söyledi sana? Hiç param yok ki!
Burada ever, cümlede gerekli değildir, fakat konuşanın şaşırmasını/ şaşkınlığını/ öfkesini/ rahatsızlığını/ bezginliğini vurgulamak için cümleye eklenir, on earth/ in the world (Ne demeye) ile aynı anlamdadır.
Bu tür cümleler her zaman vurgulu olarak söylenir ve vurgulama, konuşanın duygulanışını belirtir:
Why ever did you wash it in boiling water? : Ama neden onu kaynar su­da yıkadın? (bezginlik)
Who ever are you? : Sen de kimsin? (Karşıdaki kimse herhalde istenme­yen biridir.)
Who ever left the door open? : Kapıyı kim açık bıraktı be! (hangi aptal kapıyı açık bıraktı?)
Where ever have you put my briefcase? : Valizimi nereye koydun be! (Hiçbir yerde bulamıyorum onu.)
What ever are you doing in my car? : Arabamda ne halt ediyorsun? (şa­şırma/ kızgınlık)
When ever did you leave home? : Evden ne zaman çıktın ki? (Çok erken çıkmış olmalısın.)
How ever did he escape unhurt? : Nasıl oldu da yaralanmadan atlattın? (Araba hurdahaş olmuş.)
Ayrıca why ever not? ve what ever for?'a da dikkat ediniz:
You mustn't wear anything green. ~ Why ever not? : Yeşil bir şey giymemelisin. ~ Neden ki? (Niye giymeyecekmişim ki?) (Bu kısıtlamanın nede­nini anlayamıyorum.)
Bring a knife to class tomorrow. ~ What ever for? : Yarın sınıfa bıçakla gel. ~ O niye? (Bıçağa neden gerekesinim duyacağımı anlamıyorum.)
(Tek sözcük olarak yazılan whoever, whatever vb. için 85'e bakınız.)